1. Thông Tin Cần Thiết Trước Khi Lên Kế Hoạch Đến Tham Quan
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những điểm tham quan du lịch nổi tiếng nhất tại thành phố.
Bên trong Bảo tàng Lịch sử TP.HCM. (Nguồn: Sưu tầm)
Địa chỉ: Số 2 đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Bến Nghé, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Thời gian mở cửa: Từ thứ ba đến Chủ nhật
Sáng: 8:00 – 11:30
Chiều: 13:00 – 17:00
Thứ hai đóng cửa
Giá vé tham quan:
Người lớn: 30.000VNĐ/khách
Học sinh, sinh viên, trẻ em (từ 6 đến 16 tuổi), người cao tuổi (công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên), người khuyết tất nặng: 15.000VNĐ/khách
Miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi, người khuyết tật đặc biệt nặng, hộ nghèo.
Ghi chú: Đối với các trường hợp miễn, giảm phải xuất trình giấy tờ chứng minh thuộc các đối tượng được miễn, giảm theo quy định.
2. Lịch Sử Hình Thành Và Phát Triển Của Bảo Tàng Lịch Sử Thành Phố Hồ Chí Minh
Bảo tàng Lịch sử TP HCM là một trong những bảo tàng lớn nhất và lâu đời nhất ở Việt Nam.
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập vào năm 1929 với tên gọi Bảo tàng Blanchard de la Brosse, do viên thống đốc Nam Kỳ lúc bấy giờ là Ernest Auguste Eugène Blanchard de la Brosse đề xướng. Bảo tàng ban đầu được đặt trong khuôn viên Thảo Cầm Viên Sài Gòn.
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh thời xưa. (Nguồn: Sưu tầm)
Năm 1956, bảo tàng đổi tên thành Viện Bảo tàng Quốc gia Việt Nam và trưng bày mỹ thuật cổ của một số nước ở châu Á. Đến năm 1975, sau khi thống nhất đất nước, bảo tàng được đổi tên thành Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong những năm qua, Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh đã không ngừng phát triển về quy mô và chất lượng. Bảo tàng đã mở rộng thêm nhiều phòng trưng bày mới, nâng cấp hệ thống trưng bày và bảo quản hiện vật. Đồng thời, bảo tàng cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm, hội thảo, hội nghị,… nhằm giới thiệu về lịch sử, văn hóa Việt Nam đến với công chúng.
bảo tàng lịch sử tp hcm
Bảo tàng Lịch sử TP.HCM theo lối Kiến trúc Đông Dương. (Nguồn: Sưu tầm)
Năm 2012, tòa nhà Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ra quyết định xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là một địa điểm văn hóa, lịch sử quan trọng của thành phố. Bảo tàng đóng vai trò quan trọng trong việc lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc.
3. Không Gian Trưng Bày Thường Xuyên Trong Bảo Tàng Lịch Sử Thành Phố Hồ Chí Minh
3.1 Lịch sử Việt Nam từ thời Nguyên thủy đến thời Nguyễn tại Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Phòng 1 – Thời Nguyên thủy (Cách nay khoảng 500.000 năm – 2.879 Tr. CN)
Việt Nam, nằm ở bán cầu Bắc của trái đất, trên rìa Đông Nam lục địa châu Á, sở hữu lãnh thổ đa dạng với hình chữ “S” và hơn 3.000 hòn đảo, quần đảo. Với tổng diện tích 331.720 km2 và khí hậu nhiệt đới gió mùa, Việt Nam là điểm hẹn của những vùng đất tuyệt vời.
Phòng 1 – Thời Nguyên thủy. (Nguồn: Baotanglichsu)
Đất nước Việt Nam không chỉ là nơi mà con người xuất hiện, mà còn là kết quả của quá trình hình thành từ thời tiền Cambri đến Mesozoi (Trung sinh), với lịch sử địa chất kéo dài khoảng 570 – 65 triệu năm. Các thay đổi về khí hậu và môi trường, đặc biệt là ở kỷ thứ 3 và đầu kỷ thứ 4, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sống sót của con người.
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là nơi lưu giữ những chứng cứ vô giá về quá trình hình thành của đất nước. Phát hiện khảo cổ học từ các hang ở Lạng Sơn, Yên Bái, những công cụ đá thô sơ ở núi Đọ, núi Nuông, hay núi Đất chứng minh rằng khoảng 500.000 năm trước, con người đã bắt đầu sinh sống khắp nơi trên lãnh thổ Việt Nam.
Với những công cụ đá mài và mảnh gốm từ các nền văn hóa Hòa Bình, Bắc Sơn, Quỳnh Văn, Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh kể lại câu chuyện chuyển động của cư dân cổ Việt Nam từ cuộc sống thu lượm sang sản xuất nông nghiệp, mở ra thời kỳ mới cách đây khoảng 10.000 năm.
Với sự kết hợp giữa lịch sử cổ đại và hiện đại, Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là điểm đến hấp dẫn, giúp du khách khám phá và hiểu rõ hơn về hành trình độc đáo của đất nước Việt Nam. Đến và trải nghiệm, bạn sẽ khám phá những giai đoạn quan trọng và những bước tiến lớn của dân tộc qua hàng ngàn năm lịch sử.
Phòng 2 – Thời Dựng nước và Giữ nước (2.879 Tr. CN – 938) tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM
Nước ta, nơi khai sinh những nền văn hóa đặc sắc, là điểm khởi nguồn của văn hóa Việt Nam, được Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh lưu giữ và kể lại qua từng giai đoạn lịch sử.
Sau thời kỳ Holocene, cư dân cổ Việt Nam đã mở rộng địa bàn sinh sống, phát triển kinh tế và văn hóa. Sự lao động sáng tạo từ công cụ đá thô sơ đến kỹ thuật luyện kim, nghề nông trồng lúa nước đã nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Các chuyển biến này là nền tảng cho sự hình thành nền văn minh và nhà nước sơ khai.
Phòng 2 – Thời Dựng nước và Giữ nước. (Nguồn: Baotanglichsu)
Cuối thời đại đồng thau đến cuối thời đại đồ sắt, xuất hiện ba nền văn hoá: Văn Lang – Âu Lạc, Lâm Ấp (Champa), và Phù Nam trên cơ sở các nền văn hóa Đông Sơn, Sa Huỳnh, Đồng Nai – Óc Eo. Đây là thời kì dựng nước và giữ nước đầu tiên của dân tộc Việt Nam, thể hiện sức sống và đặc trưng truyền thống văn hóa đa dạng.
Sau thất bại của An Dương Vương, Việt Nam trải qua hơn 1.000 năm Bắc thuộc, với nhiều biến cố lịch sử. Nền văn hóa bản địa thể hiện sự kiên cường và đồng hóa của dân tộc trước áp bức của phong kiến Bắc.
Dưới sự lãnh đạo của nhân dân, các cuộc nổi dậy liên tiếp đã chống lại áp bức và bảo vệ độc lập quốc gia. Trải qua thời kỳ Bắc thuộc, dân tộc Việt Nam đã tiếp thu văn hóa mới từ bên ngoài, phát triển nền văn hóa dân tộc đa dạng và giàu truyền thống.
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là nơi tận hưởng hành trình lịch sử phong phú của Việt Nam, làm dậy lên những giá trị văn hóa và lòng kiêu hãnh của dân tộc. Hãy đến và khám phá để hiểu rõ hơn về hành trình phát triển độc đáo của văn hóa Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.
Phòng 3 – Thời Ngô – Đinh – Tiền Lê (939 – 1009) tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM
Khi nghiên cứu về lịch sử Việt Nam, không thể không nhắc đến những giai đoạn quan trọng sau trận chiến lịch sử tại sông Bạch Đằng (938). Đây là những bước quan trọng trong hình thành và phát triển đất nước, được Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh tôn vinh và bảo quản.
Phòng 3 – Thời Ngô – Đinh – Tiền Lê. (Nguồn: Baotanglichsu)
Ngô Quyền và Triều Ngô (939-968): Sau chiến thắng ở sông Bạch Đằng, Ngô Quyền xưng vương, lập triều Ngô và đặt đô ở Cổ Loa. Tại đây, ông thiết lập chế độ triều nghi, quan chức, và chính trị nội địa. Tuy nhiên, sau khi Ngô Quyền mất, đất nước đối mặt với cảnh loạn lạc do 12 sứ quân cát cứ.
Đinh Bộ Lĩnh và Triều Đinh (968-981): Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh tái thống nhất đất nước, lên ngôi vua với hiệu Đinh Tiên Hoàng đế. Ông đặt quốc hiệu Đại Cồ Việt, đóng đô tại Hoa Lư, và thiết lập hệ thống quân đội chính quy. Triều Đinh khắc sâu ấn tượng với sự định đoạt và sáng tạo trong chính trị và quân sự.
Lê Hoàn và Triều Tiền Lê (981-1009): Năm 981, Lê Hoàn lên ngôi vua, thành lập triều Tiền Lê. Dưới sự lãnh đạo của ông, nhân dân kháng chiến thành công chống lại quân Tống trong lần thứ nhất, giữ vững độc lập cho đất nước.
Phòng 4 – Thời Lý (1009 – 1225) tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM
Triều Lý (1009-1225) là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam, đặt nền móng cho sự phát triển mạnh mẽ của đất nước. Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là ngôi nhà của những ký ức và di tích quý giá từ thời kỳ này.
Phòng 4 – Thời Lý. (Nguồn: Baotanglichsu)
Từ khi triều Lý được thành lập, nỗ lực xây dựng đất nước trở nên mạnh mẽ và có ảnh hưởng sâu rộng. Thăng Long trở thành đô thị chính, quốc hiệu Đại Việt được đặt ra, hệ thống quan lại được hoàn chỉnh, và bộ luật Hình Thư được ban hành.
Triều Lý không chỉ tập trung vào chính trị mà còn chú trọng vào văn hóa, tôn giáo, và pháp luật. Văn Miếu – Quốc Tử Giám được xây dựng, hệ thống đê điều được thiết lập, và nhiều chính sách khuyến khích nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp, ngoại thương.
Triều Lý không ngần ngại đối đầu với quân Tống, đánh đuổi họ ra khỏi đất nước vào năm 1077. Hơn 200 năm tồn tại, nhà Lý đã cống hiến cho đất nước một giai đoạn cường thịnh, củng cố nền tự chủ và thúc đẩy văn minh Đại Việt.
Phòng 5 – Thời Trần – Hồ (1226 – 1407) tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM
Năm 1225, triều Trần kế thừa triều Lý, mở ra một kỳ quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là nơi tôn vinh những thành tựu đỉnh cao của thời kỳ này với từ khóa “Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh”.
Phòng 5 – Thời Trần – Hồ. (Nguồn: Baotanglichsu)
Dưới thời Trần, hệ thống cai trị được củng cố, kiện toàn, tạo ra nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của nước Đại Việt.
Nông nghiệp và công thương nghiệp đạt nhiều tiến bộ, giúp nâng cao đời sống nhân dân. Sự quan tâm đặc biệt đến quân đội cũng làm tăng cường sức mạnh quốc gia.
Triều Trần là giai đoạn mà văn hóa, khoa học, nghệ thuật phát triển mạnh mẽ. Quốc học viện và Giảng võ đường được thành lập, nhiều tác phẩm thơ văn và công trình nghệ thuật nổi tiếng ra đời.
Một điểm đặc biệt quan trọng là sự xuất hiện của chữ Nôm trong văn học, đánh dấu bước tiến quan trọng trong phong cách viết và ghi chép.
Những thành tựu này không chỉ làm cho Đại Việt trở nên mạnh mẽ mà còn đóng góp quan trọng vào việc chặn đứng sự bành trướng của đế quốc Mông Cổ. Quân Mông Nguyên đã bị đánh bại 3 lần (1258, 1285, 1288), giữ vững độc lập và góp phần vào sự ổn định của thế giới thời kỳ này.
Phòng 9 – Thời Lê sơ – Mạc – Lê Trung Hưng (1428 – 1788) tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM
Sau những biến cố lớn, từ thời kỳ Hồ Quý Ly đến triều Lê, Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là ngôi nhà của những chứng nhận lịch sử quan trọng với từ khóa “Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh”.
Phòng 9 – Thời Lê sơ – Mạc – Lê Trung Hưng. (Nguồn: Baotanglichsu)
Sau cuộc kháng chiến chống quân Minh và thất bại của Hồ Quý Ly, Đại Việt bắt đầu cuộc đấu tranh để giành lại chủ quyền dân tộc. Khởi nghĩa Lam Sơn dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi đã làm nên kỳ tích, đánh bại quân Minh và khôi phục độc lập.
Năm 1428, Lê Lợi lập ra triều Lê, mở ra một giai đoạn mới của lịch sử Đại Việt. Công cuộc khẩn hoang được đẩy mạnh, chính sách kinh tế-xã hội được đề ra, và văn minh Đại Việt bước vào giai đoạn phát triển mới.
Từ khi Mạc Đăng Dung chiếm ngôi triều Lê, Đại Việt trải qua thời kỳ nội chiến và sự chia rẽ giữa hai họ Nguyễn và họ Trịnh. Nhưng nhân dân vẫn nổi dậy chống chế độ quân chủ áp bức, tạo nên những diễn cảnh lịch sử đặc biệt.
Trong thời kỳ này, Đại Việt hoàn thành công cuộc khẩn hoang ở phương Nam và có những cuộc tiếp xúc đầu tiên với phương Tây. Chữ Quốc ngữ và chữ Việt ra đời, mở ra một trang mới trong văn hóa và giáo dục.
Phòng 10 – Thời Tây Sơn (1771 – 1802) tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM
Trong không khí của phong trào nông dân chống lại chế độ cát cứ Lê – Trịnh (đàng Ngoài) và Nguyễn (đàng Trong) trong thế kỷ XVIII, cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đã làm thay đổi diện mạo lịch sử Việt Nam. Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là bảo tàng lưu giữ những kí ức quý giá về thời kỳ này với từ khóa “Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh”.
Phòng 10 – Thời Tây Sơn (1771 – 1802). (Nguồn: Baotanglichsu)
Trong tình hình chia cắt đất nước giữa đàng Ngoài và đàng Trong, cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đã bùng nổ tại Quy Nhơn năm 1771. Được sự tham gia đông đảo của các tầng lớp nhân dân và dưới sự lãnh đạo xuất sắc của Nguyễn Nhạc và Nguyễn Huệ, khởi nghĩa Tây Sơn đã nhanh chóng mạnh mẽ, đáp ứng nhiệm vụ lịch sử quan trọng.
Khởi nghĩa Tây Sơn không chỉ lật đổ chúa Nguyễn mà còn đánh đổ chúa Trịnh, tiêu diệt quân xâm lược Thanh, thể hiện sự thống nhất và bảo vệ độc lập dân tộc.
Năm 1778, Nguyễn Nhạc lập ra triều Tây Sơn, và từ năm 1788, khi Nguyễn Huệ lên ngôi vua, triều Tây Sơn đã tích cực phục hồi kinh tế, chấn hưng văn hóa, và thực hiện những cải cách tiến bộ trong quản lý đất nước.
Phòng 12 – Thời Nguyễn (1802 – 1945) tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM
Năm 1802, Nguyễn Ánh, hậu duệ của họ Nguyễn, đã lật đổ triều Tây Sơn và lập ra triều Nguyễn. Mặc dù cố gắng củng cố chính quyền và khẩn hoang, triều Nguyễn không duy trì được độc lập trước sự xâm lược của thực dân Pháp. Nhân dân Việt Nam đã nổi dậy chống giặc trong bối cảnh quốc gia rơi vào bàn tay ngoại xâm.
Phòng 12 – Thời Nguyễn (1802 – 1945). (Nguồn: Baotanglichsu)
Từ năm 1883, nhân dân Việt Nam đã tiếp tục cuộc đấu tranh đa dạng để bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tiếp thu giá trị của văn hóa phương Tây. Các cuộc khởi nghĩa đã nảy sinh, hướng đến mục tiêu đánh đuổi thực dân, giành lại độc lập cho quê hương.
Năm 1930, Đảng Cộng sản Đông Dương ra đời và đề ra cương lĩnh Cách Mạng chính xác. Trong 15 năm tiếp theo, nhân dân Việt Nam dẫn đầu bởi Đảng Cộng sản thực hiện cuộc Cách Mạng Tháng 8 năm 1945. Thành công trong việc đánh đổ chính quyền thực dân phong kiến, họ thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam.
3.2. Văn hóa các dân tộc phía Nam Việt Nam và một số nước Châu Á
Phòng 6 – Văn hóa Champa (Thế kỷ 2 – 17)
Nghệ thuật của các vương quốc Champa cổ xưa không chỉ là một phần quan trọng của di sản văn hóa Việt Nam mà còn là ảnh hưởng sâu sắc từ Ấn Độ. Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh, với một trong những bộ sưu tập nghệ thuật Chăm lớn nhất thế giới, là địa điểm không thể bỏ qua cho những người yêu thưởng thức và tìm hiểu về nền văn hóa này.
Phòng 6 – Văn hóa Champa (Thế kỷ 2 – 17). (Nguồn: Baotanglichsu)
Các tác phẩm nghệ thuật Chăm được bảo tồn tại Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh rất đa dạng và phong phú. Chủ yếu tập trung ở dọc bờ biển miền Trung và miền Nam, nơi mà vương quốc Champa đã phát triển mạnh mẽ trong những thế kỷ đầu tiên sau công nguyên.
Những ngôi đền cổ bằng gạch ở tỉnh Quảng Nam và Bình Định, cũng như các bức tượng, là những bằng chứng sống về sự thịnh vượng chính trị và kinh tế của Champa. Mối quan hệ giao thương chặt chẽ giữa Đông Nam Á và Ấn Độ đã đóng góp vào sự phồn thịnh của những vương quốc này.
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh còn giữ những hiện vật độc đáo như bức tượng Devi Hương Quế nổi tiếng và nhiều tượng Phật bằng đồng quý hiếm khác. Đây là không gian không chỉ để tận hưởng vẻ đẹp nghệ thuật mà còn để hiểu sâu hơn về sự đa dạng và ảnh hưởng của văn hóa Champa đối với lịch sử Việt Nam. Ghé thăm để khám phá và trải nghiệm sự phong phú của nghệ thuật Chăm!
Phòng 7 – Văn hóa Óc Eo (Thế kỷ 1 – 7)
Trong thời kỳ đầu của kỷ nguyên này, Đông Nam Á đã chứng kiến sự hình thành mối liên hệ chặt chẽ với các nền văn minh lớn như Trung Quốc và Ấn Độ. Bảo tàng Lịch sử TP HCM là nơi lưu giữ những bằng chứng rõ ràng về sự khăng khít này, đặc biệt là trong vùng châu thổ sông Mê Kông.
Phòng 7 – Văn hóa Óc Eo (Thế kỷ 1 – 7). (Nguồn: Baotanglichsu)
Miền Nam Việt Nam, đặc biệt là di chỉ Óc Eo, là điểm sáng của những nghiên cứu khảo cổ học. Nơi này không chỉ cho chúng ta cái nhìn về kiến trúc mà còn giới thiệu tính độc đáo và sự phát triển cao của cư dân bản địa. Công cụ hàng ngày được làm từ đá, đất nung, hoặc kim loại, và những đồ trang sức làm từ vàng, đồng, thiếc, đá quý, và thủy tinh là minh chứng cho sự tinh tế và nghệ thuật của nền văn hóa Óc Eo.
Ngoài ra, Bảo tàng Lịch sử TPHCM còn trưng bày những tác phẩm nghệ thuật đa dạng thể hiện ảnh hưởng của các tôn giáo Ấn Độ như Phật giáo và Ấn Độ giáo. Những bức tượng bằng đá và đồng của Phật và Bồ tát, cùng với các vị thần Ấn Độ như Siva, Visnu, và Surya, chứng minh vai trò quan trọng của các tôn giáo này trong sự phát triển ban đầu của Việt Nam.
Phòng 8 – Điêu khắc đá Campuchia (Thế kỷ 9 – 13)
Thế kỷ X – XIII chứng kiến sự phồn thịnh của nền văn minh Campuchia, đặc biệt là thời kỳ Angkor, và Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh là nơi tuyệt vời để khám phá những kỳ quan điêu khắc đá xuất sắc.
Phòng 8 – Điêu khắc đá Campuchia (Thế kỷ 9 – 13). (Nguồn: Baotanglichsu)
Nhân dân Campuchia thời kỳ này đã tạo nên nền văn minh Angkor, nổi bật với những công trình kiến trúc ấn tượng như Angkor Wat và Angkor Thom. Đáng chú ý là nghệ thuật điêu khắc bằng đá, bao gồm tượng tròn, phù điêu, lâu đài, đền tháp, và thành lũy.
Nghệ nhân Campuchia đã sáng tạo vô số tác phẩm điêu khắc đá, thể hiện sự nhuần nhuyễn giữa truyền thống văn hóa bản địa và yếu tố Ấn Độ. Chủ đề như Phật giáo và Bà-la-môn giáo đã trở thành nguồn cảm hứng quan trọng, đưa nghệ thuật này lên đỉnh cao về biểu cảm và tính dân tộc.
Phòng 13 – Sưu tập Dương Hà
Bảo tàng Lịch sử TPHCM tự hào giới thiệu đến quý du khách Bộ Sưu Tập Dương Hà, một kho tàng quý giá được tạo nên từ sự đam mê và nghệ thuật sưu tầm của Giáo sư Dương Minh Thới và bà Hà Thị Ngọc. Đây không chỉ là một bộ sưu tập, mà còn là hành trình gìn giữ di sản văn hóa qua các thập kỷ.
Phòng 13 – Sưu tập Dương Hà. (Nguồn: Baotanglichsu)
Bộ sưu tập này bao gồm nhiều loại hình, chất liệu, và xuất xứ, đượm đà lịch sử từ thời tiền sử đến đầu thế kỷ 20. Được tạo nên trong giai đoạn những năm 30-40 của thế kỷ 20, Dương Hà nhanh chóng trở thành biểu tượng của phong trào sưu tập cổ vật ở miền Nam.
Sau sự chuyển giao từ bà Dương Quỳnh Hoa và ông Huỳnh Văn Nghị, Bảo tàng tiếp tục giữ gìn và phát triển bộ sưu tập này. Chúng tôi hân hạnh giới thiệu đến bạn những hiện vật tiêu biểu trong Bộ Sưu Tập Dương Hà, đồng thời tri ân những tâm huyết của những trí thức Nam bộ đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc.
Phòng 14 – Gốm một số nước Châu Á
Chìm đắm trong thế giới nghệ thuật và lịch sử của đồ gốm tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM, nơi mà những tác phẩm gốm độc đáo là những chứng nhận sống về sự sáng tạo và tài năng của con người trong suốt hàng ngàn năm qua.
Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Phòng 14 – Gốm một số nước Châu Á. (Nguồn: Baotanglichsu)
Được chế tác từ đất nung và sành sứ, đồ gốm không chỉ là sản phẩm tiện ích mà còn là tác phẩm nghệ thuật, mang đến những giá trị vô song về lịch sử và văn hóa. Tính từ khoảng 10.000 năm trước, đồ gốm đã điều chỉnh hình dạng và hoa văn theo đặc điểm của từng dân tộc, tạo nên một kế thừa đa dạng và độc đáo.
Phòng trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM giới thiệu đến du khách những hiện vật gốm tinh xảo từ các nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Tại đây, bạn sẽ khám phá sự đa dạng và độc đáo của từng dòng gốm, thể hiện rõ nét đặc trưng của từng dân tộc.
Bằng sự sáng tạo và kỹ thuật tinh xảo, những chiếc bát, đĩa, và tác phẩm gốm khác không chỉ thể hiện sự phong phú trong việc bảo quản thực phẩm, mà còn là những biểu tượng lịch sử, văn hóa và nghệ thuật.
Phòng 15 – Xác ướp Xóm Cải (Thế kỷ 19)
Tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM, một phát hiện vô cùng kỳ diệu đã làm mới bức tranh lịch sử Sài Gòn xưa. Xác ướp Xóm Cải, khám phá năm 1994, được bảo quản trong một nhà mồ có quy mô lớn với ngôi mộ song táng và bia mộ, chứa đựng nét đẹp của nền văn hóa táng cổ truyền Việt Nam.
Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Phòng 15 – Xác ướp Xóm Cải (Thế kỷ 19). (Nguồn: Baotanglichsu)
Người phụ nữ người Việt (dân tộc Kinh) này, tên Trần Thị Hiệu, thuộc tầng lớp quý tộc, đã được chôn cất theo lối cổ truyền Việt Nam, với đầy đủ đồ khâm liệm và tùy táng. Xác được ngâm trong dung dịch màu đỏ, tạo nên hình ảnh quý phái và lễ nghi.
Với nghiên cứu ban đầu, đây là một phụ nữ khoảng 60 tuổi, cao 1,52m, mất vào năm 1869. Xác ướp này không chỉ là một di sản vật chất quý giá mà còn là một biểu tượng tinh thần, góp phần hình thành lại bức tranh lịch sử và văn hóa của Sài Gòn xưa.
Phòng 16 – Sưu tập Vương Hồng Sển
Vương Hồng Sển (1902 – 1996) là một nhà nghiên cứu văn hóa và sưu tập cổ vật xuất sắc tại miền Nam Việt Nam. Ông đã dành cả đời mình để đam mê tìm hiểu và sưu tập hơn 800 cổ vật, với đỉnh cao là bộ sưu tập đồ gốm men xanh trắng thế kỷ XVIII – XIX. Cống hiến của ông không chỉ là sự sưu tập mà còn trong việc xác định niên đại và hướng dẫn kỹ năng sưu tầm cổ vật.
Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Phòng 16 – Sưu tập Vương Hồng Sển. (Nguồn: Baotanglichsu)
Phòng trưng bày này giới thiệu đến bạn các loại hiện vật độc đáo bằng nhiều chất liệu từ các quốc gia như Việt Nam, Trung Quốc, Campuchia, Nhật Bản, Thái Lan, Pháp, sản xuất từ thế kỷ X – XIX, thuộc sưu tập của Vương Hồng Sển. Đây không chỉ là những cổ vật, mà là những kiệt tác nghệ thuật mang đậm dấu ấn lịch sử.
Cuộc hành trình khám phá này không chỉ là việc tận hưởng vẻ đẹp của những hiện vật, mà còn là cơ hội để hiểu rõ hơn về những đóng góp lớn lao của Vương Hồng Sển. Các nghiên cứu và sưu tầm của ông đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và nghiên cứu di sản văn hóa dân tộc.
Phòng 17 – Văn hóa các Dân tộc phía Nam Việt Nam
Việt Nam, một quốc gia đa dân tộc, hòa mình trong bức tranh văn hóa đa dạng với 54 dân tộc anh em. Dân tộc Kinh chiếm tỷ lệ đông đảo, làm nổi bật sự thống nhất với hơn 85% dân số, trong khi các dân tộc ít người như Rơ Măm, Brâu, và Ơ Đu chỉ đếch vài trăm người theo Tổng điều tra dân số năm 2009. Cộng đồng dân tộc Việt Nam đã hình thành và phát triển qua hàng ngàn năm lịch sử, tạo nên một bức tranh văn hóa đa dạng, phong phú, và độc đáo.
Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Phòng 17 – Văn hóa các Dân tộc phía Nam Việt Nam. (Nguồn: Baotanglichsu)
Dân tộc Việt Nam, từ khu vực phía Nam, đã chủ yếu cư trú từ Quảng Bình đến Cà Mau. Khu vực này từ thế kỷ XVI đã chứng kiến sự đóng góp của cư dân Việt và Hoa trong việc khai phá và xây dựng. Sau năm 1975, với nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội, phân bố dân cư đã có những thay đổi lớn, với sự chuyển động của nhiều nhóm dân tộc từ Bắc xuống Nam định cư.
Phòng trưng bày tại Bảo tàng Lịch Sử Thành phố Hồ Chí Minh là cổng mở ra với thế giới văn hóa đặc sắc của các dân tộc phía Nam Việt Nam. Nơi đây giới thiệu một số nét văn hóa truyền thống, tôn vinh sự đa dạng và duyên dáng của từng dân tộc. Hãy cùng chúng tôi khám phá vẻ đẹp và sâu sắc của văn hóa Việt Nam qua các thời kỳ và các nhóm dân tộc khác nhau.
Phòng 18 – Tượng Phật giáo một số nước Châu Á
Phật giáo, được sáng lập tại miền Bắc Ấn Độ khoảng thế kỷ thứ 6 trước Công Nguyên bởi Đức Thích Ca Mâu Ni, đã trở thành một trong những tôn giáo lớn và có ảnh hưởng rộng lớn trên khắp thế giới. Từ thế kỷ thứ 1-3 trước Công Nguyên, qua con đường tơ lụa, Phật giáo lan rộng từ Ấn Độ xuống phía Bắc và Nam, tạo nên hai dòng chính là Bắc Tông (Đại Thừa) và Nam Tông (Phật giáo Nguyên thủy).
Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Phòng 18 – Tượng Phật giáo một số nước Châu Á. (Nguồn: Baotanglichsu)
Khi chân Phật giáo chạm đất các nước khác nhau, nó đã hòa nhập với tín ngưỡng và tôn giáo địa phương, tạo nên sự đa dạng và đặc trưng riêng biệt trong từng khu vực. Tại Bảo tàng Lịch Sử Thành phố Hồ Chí Minh, bạn sẽ khám phá sắc thái văn hóa Phật giáo tại Việt Nam qua các thời kỳ. Các công trình kiến trúc tôn giáo, hình thức thờ cúng và nghệ thuật tạo tượng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sự ảnh hưởng của Phật giáo đối với nền văn hóa Việt Nam và các nước lân cận.
Sự truyền bá của Phật giáo không chỉ mang đến niềm tin mà còn tạo điều kiện cho sự ra đời và phát triển của nhiều nền nghệ thuật Phật giáo trên khắp châu Á. Bảo tàng là không gian thú vị để bạn khám phá hành trình dày công và sáng tạo của Phật giáo, từ các nguyên thủy đến đại thừa, mỗi hình thức đều mang đến một phần văn hóa độc đáo.
3.3. Khu vực ngoài trời
Súng thần công, một trong những đỉnh cao của nghệ thuật chiến tranh từ thế kỷ XIV tại Châu Âu, xuất hiện như một tiền thân của những máy bắn đá thời thượng cổ. Bảo tàng Lịch sử TPHCM là ngôi nhà của những câu chuyện về loại vũ khí đặc sắc này, đưa bạn trở lại quá khứ để chiêm ngưỡng và tìm hiểu về sự hình thành và phát triển của súng thần công.
Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Khu vực ngoài trời – Súng thần công. (Nguồn: Baotanglichsu)
Súng thần công có cấu trúc phức tạp với nòng súng, trục quay, lỗ điểm hỏa, khối hậu, mỗi bộ phận đều có vai trò riêng biệt. Khối hậu chứa thuốc nổ, nòng súng đựng những quả cầu đặc, trục quay để điều chỉnh góc bắn, lỗ điểm hỏa để châm ngòi – tất cả được gắn kết với bánh xe trục quay để tối ưu hóa cơ động.
Cuối thế kỷ XIX, súng thần công trải qua sự cải tiến và biến hình thành các loại pháo với đặc điểm nổi bật như đường khương tuyến, khóa nòng, và đạn đặc chế thành đạn nổ. Các biến đổi này nâng cao hiệu suất chiến đấu, giúp súng thần công trở thành một phần quan trọng của chiến thuật quân sự và làm thay đổi bối cảnh lịch sử của các cuộc xung đột.
4. Nội Quy Tham Quan Tại Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Quy định chung tại Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Khách tham quan cần xuất trình giấy tờ tùy thân khi mua vé.
Không mang theo đồ ăn, thức uống, điện thoại di động và các thiết bị điện tử khác vào bên trong bảo tàng.
Không được phép chạm vào các hiện vật trưng bày.
Không được phép hút thuốc, sử dụng điện thoại di động trong khu vực trưng bày.
Không được phép làm ồn, gây mất trật tự.
Quy định riêng tại Bảo Tàng Lịch Sử TPHCM
Đối với khách tham quan đoàn:
Đoàn từ 30 người trở lên cần có người đại diện đi cùng.
Người đại diện cần xuất trình giấy giới thiệu của đơn vị.
Đối với khách tham quan học sinh, sinh viên: Cần có giấy giới thiệu của nhà trường.
Lưu ý:
Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh có cung cấp dịch vụ thuyết minh miễn phí cho khách tham quan.
Bảo tàng có tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm, hội thảo, hội nghị,… thường xuyên. Khách tham quan có thể tham khảo thông tin trên website của bảo tàng để biết thêm chi tiết.
Bảo tàng Lịch sử TPHCM là một điểm đến hấp dẫn đối với khách du lịch trong nước và quốc tế. Đến với bảo tàng, du khách sẽ có cơ hội tìm hiểu về lịch sử, văn hóa Việt Nam từ thời tiền sử đến nay. Ngôi nhà của những kí ức và hiện vật quý giá từ những giai đoạn quan trọng. Hãy đến và khám phá để hiểu rõ hơn về hành trình đầy biến động và sự hình thành của Việt Nam, nơi nền văn hóa và lòng yêu nước được kiến tạo.